Określenie Dorosłe Dzieci Alkoholików (DDA) przewija się stosunkowo często w literaturze czy mediach. Wywodzi się od angielskojęzycznego terminu Adult Children of Alcoholics (ACoA) i odnosi się do całej populacji osób, które pochodzą z rodzin z problemem alkoholowym. Termin ten został stworzony między innymi ze względu na to, iż w dorosłym życiu doświadczają podobnych problemów.
Dzieciństwo a teraźniejszość
Dorosłe osoby, które wychowywały się w rodzinach dysfunkcyjnych ze względu na alkoholizm jednego z rodziców, doświadczają w swoim życiu podobnych trudności. Wynikają one zazwyczaj z doświadczeń i ról, jakie osoby te przyjmowały w dzieciństwie i wczesnej młodości, kiedy nie mogły znaleźć oparcia w rodzicach. Wśród tych ról wyróżnia się między innymi:
- bohatera, który przejmuje odpowiedzialność za innych członków rodziny, w tym rodziców,
- maskotkę, która chce zadowolić otoczenie, szczególnie ojca i matkę,
- kozła ofiarnego, który sytuację domową odreagowuje w postaci złego zachowania i niedostosowania społecznego,
- dziecko we mgle, które na problemy reaguje ucieczką w świat fantazji i wypychaniem z umysłu traumatycznych przeżyć, co często wiąże się też z unikaniem kontaktów społecznych.
Jak objawia się DDA?
Opisane role w rodzinie przekładają się na szereg trudności w dorosłym życiu. Wśród nich pojawia się przede wszystkim tendencja do brania nadmiernej odpowiedzialności za wszystkie zadania i inne osoby. Osoby takie czują, że powinny zachować całkowitą kontrolę nad sytuacją i starają się sprostać wszystkim zadaniom samodzielnie. Jednocześnie towarzyszy im wysokie poczucie winy oraz niska samoocena, które sprawiają, że każde niepowodzenie jest przez nich nadmiernie interpretowane i przeżywane. Doświadczanie bardzo silnych, trudnych emocji często prowadzi do wysokiego poziomu stresu, nerwicy czy depresji.
Osoby z syndromem DDA mają także problemy w relacjach z innymi. Obawiają się trwałych związków i bliskości, a także nie potrafią odpowiednio wyrażać własnych uczuć i emocji. Kiedy już wejdą w związek, mogą chcieć przejmować w nim nadmierną kontrolę i okazywać lub przeżywać strach przed rozpadem związku. Często borykają się też z trudnościami w podejmowaniu życiowych wyborów i decyzji.
Zróżnicowany problem
DDA to wyjątkowo trudny do omówienia problem, ponieważ nie występuje jako oficjalna jednostka chorobowa w klasyfikacjach zaburzeń psychicznych. Jego dotychczas opisane objawy są bardzo liczne, a kryteria oceny, czy ktoś jest DDA czy nie – nieostre, przez co wiele osób z szeroko pojętych rodzin dysfunkcyjnych pasuje do tego opisu.
Nieuwzględnienie DDA w obowiązującej klasyfikacji chorób nie oznacza jednak, że problem nie występuje. Wręcz przeciwnie, wiele osób doświadczających powyżej opisanych trudności powinno zastanowić się, czy nie należą do grupy osób DDA. W przypadku, w którym problemy związane z doświadczeniami z dzieciństwa poważnie wpływają na codzienne życie w dorosłości, warto także skonsultować się z psychologiem lub psychoterapeutą, który pomoże pokonać “demony przeszłości” i przejąć prawdziwą, zdrową kontrolę nad swoim życiem.
